Klimaatadaptatieplan #VANRSL
Het klimaatadaptatieplan moet ons wapenen tegen de gevolgen van de klimaatverandering in Roeselare.
Het klimaat verandert. Niet alleen op de Noordpool of in Australië, maar ook bij ons. Hitte, droogte, meer neerslag en een stijging van de zeespiegel hangen ons boven het hoofd. In Vlaanderen betekent dit warme, droge zomers met hevige regenbuien en nattere winters.
Ook in Roeselare zijn de gevolgen al voelbaar. Harde regenbuien zorgen voor overstromingen, verharding leidt tot hittestress of wateroverlast, en hittegolven drogen de natuur uit. Als stad en samenleving willen we anticiperen en ons met slimme ingrepen wapenen tegen de gevolgen van de klimaatverandering. Maar we willen ons ook aanpassen en leren om eco-vriendelijker te leven.
Het klimaatadaptatieplan beschrijft de belangrijkste invloeden van de klimaatverandering in Roeselare en moet ons wapenen tegen de gevolgen.
Het Klimaatadaptatieplan #VANRSL
Om de vele klimaatuitdagingen van de toekomst het hoofd te bieden, werd werk gemaakt van het Klimaatadaptatieplan #VANRSL. Daarvoor werd eind 2019 Witteveen en Bos aangesteld die, samen met VITO en Delva, een plan heeft uitgewerkt voor onze stad met focus op hitte, wateroverlast en droogte.
Met een team van experten werd gekozen voor een integrale, ruimtelijke aanpak met focus op circulaire waterketens. Uitgetekend in de tijd geeft het ons handvaten, slagkracht en inspiratie om beslist beleid en toekomstige ontwikkelingen klimaatadaptief te benaderen.
Het klimaatadaptatieplan voor Roeselare bestaat uit
- een kwetsbaarheidsanalyse
- een plan
- een tijdlijn met sleutelprojecten om het plan uit te voeren in verschillende stappen.
Kwetsbaarheidsanalyse: hitte, droogte en wateroverlast
De kwetsbaarheidsanalyse focust op de drie primaire kwetsbaarheden hitte, wateroverlast en droogte.
- De hitte-kaart toont aan dat er een vrij uitgestrekt hitte-eiland aanwezig is binnen de Grote Ring van Roeselare, waarbij de temperaturen in de zomer gemiddeld 1.5 °C hoger liggen dan in de omliggende landelijke gebieden. Toekomstpredicties geven aan dat de gemiddelde temperaturen in Roeselare sterk zullen stijgen, met wel 5°C tegen het einde van de eeuw volgens het hoogste Vlaamse klimaatscenario (VMM).
- Terwijl er in de zomer minder neerslag wordt verwacht, verwacht men een toename van neerslag tijdens de wintermaanden. Ondanks de toename van de gemiddelde jaarlijkse neerslag, verwacht men onder invloed van de klimaatverandering ook meer periodes van droogte. Waar er vandaag gemiddeld 172 dagen zonder neerslag zijn, verwacht men een stijging naar gemiddeld 236 dagen per jaar in 2100. Hierbij verdubbelt ook de duur van langste droge periode van 24 opeenvolgende droge dagen naar 57 opeenvolgende droge dagen, wat een belangrijke factor is in droogtestress.
- Roeselare is zeer kwetsbaar voor wateroverlast omwille van het lager gelegen centrum, beperkte infiltratiemogelijkheden, een hoge verhardingsgraad en heel wat ingekokerde en/of gesifoneerde waterlopen. Sinds het begin van de metingen in 1833, meet men een langzame maar significante toename van de jaarlijkse gemiddelde hoeveelheid neerslag. Ook de voorspellingen wat betreft de toekomst zijn in lijn met de huidige observaties.
De winters zullen natter worden, met wel 33% extra neerslag in de wintermaanden tegen 2100. Dat kan leiden tot meer frequente en omvangrijke overstromingen. Tegelijkertijd zullen ook zomeronweders heviger zijn en vaker voorkomen.
Stadslandschappen met elk een eigen rol
Om ons te wapenen tegen deze kwetsbaarheden, deelt het plan de stad op in verschillende landschappen die elk hun eigen rol vervullen.
- Meer water in de beekvalleien
In Roeselare situeren de beekvalleien zich o.a. rond de Mandel, de Duivelsbeek, de Collievijverbeek, de Krommebeek, de Ondeledebeek, de Babilliebeek en de Kanaalzone. Deze beekvalleien zijn belangrijk in de omgang met wateroverlast, hitte en droogte. De waterlopen zorgen voor een vertraagde afvoer van regenwater en kunnen hittestress verminderen in de stedelijke omgeving. De waterlopen moeten dus meer ruimte krijgen. Zo verkleint de kans op overstromingen in verstedelijkt gebied.
- Bufferen in de bedrijvige stadsrand
Het tweede type landschap spitst zich toe op de bedrijventerreinen aan de Grote Ring en de Kanaalzone, Ringweg, autosnelweg en het Kanaal Roeselare-Leie. Het doel is om zo veel mogelijk water te bufferen op de bedrijventerreinen en de grote invalswegen. Dit water wordt hergebruikt of geïnfiltreerd, en is een belangrijke buffer voor zowel natte als droge periodes.
- Ontharden van woonwijken, dorpskernen en lintbebouwing
Het verharde deel van Roeselare tussen de Kleine Ring en de Grote Ring willen we meer gaan openbreken. Het ontharden van wegen, parkings of opritten maakt de bodem meer doorlaatbaar, zodat regenwater opnieuw de grond kan insijpelen. Groen en water krijgen ruimte.
- Lokale maatregelen in de historische stadskern
De historische stadskern is het meest verharde deel van de stad waar ook veel waterlopen overwelfd zijn. De bebouwing is er heel compact en er is te weinig groen. Hier nemen we zoveel mogelijk lokale maatregelen. Zo mag er niet meer verhard worden dan strikt noodzakelijk en wordt er meer rekening gehouden met groen (koelte), waterberging (tegen wateroverlast) en infiltratie (tegen droogte).
Doorstarten via sleutelprojecten
Vanuit klimaatperspectief werden enkele sleutelprojecten uitgekozen die op de plank liggen en geven deze een klimaatadaptieve definitie mee.
Daarnaast worden ook enkele pilootprojecten gedefinieerd. Die zijn dé drivers van het klimaatadaptatieplan. Ze adresseren de meest urgente kwetsbaarheden, helpen draagvlak creëren, kennislacunes opvullen en zijn bovenal hét toonbeeld van een klimaatadaptieve stad.
| Bijlage | Grootte |
|---|---|
 Brochure Elke druppel telt | 10.03 MB |
| Brochure water, een uitdaging in de stad | 2.08 MB |